साधारण दहा ते पंधरा वर्षापूर्वी तुम्हांला इंटरनेट येते का असा एक प्रश्न विचारला जायचा. कुठेही. इंटरव्युव्हला जा किंवा कंप्युटरबद्दल काही फुशारक्या मारत असाल तर हमखास. तसे आता तुम्हांला फेसबुक येते का हे पहाण्याची गरज आहे. झुकेरबाबाने पसरवलेल्या या मायाजालात लहानांपासून म्हातार्‍यापर्यंत सगळेजण पुरते अडकलेले आहेत. त्यातून सुटणे महाकठीण आहे. म्हणून ते जर येत असेल तर बर्‍यापैकी घोटाळे तुम्ही टाळू शकता. आता माझेच उदाहरण पहा.
मोबाईलबर फेसबुकचे नोटीफिकेशन आल्यावर मी ताबडतोब मोबाईलला जागा करून फेसबुकचे खाते उघडले. याबाबतीत मी काटेकोर आहे. असे नोटीफिकेशन पेंडिंग ठेवायला मला अजिबात आवडत नाही. कुणाची फ्रेंड रिक्वेस्ट असू दे किंवा कोणी आपल्या फोटो किंवा पोस्टवर कॉमेंट करू दे मी ताबडतोब ते लाल वर्तुळ नाहीसे करतो (यावरून मला कोणी फेसबुकचा अॅडिक्ट आहे असे बोलाल, पण तसे नाही. खरंच!)
तर नोटीफिकेशन उघडल्या उघडल्या एका मैत्रिणीने मी काहीतरी शेअर केले होते त्याला लाईक दिली होती. मला तर गेल्या बर्‍याच दिवसांत काही शेअर केलेले आठवत नव्हते. मग ही लाईक कशाला आहे म्हणून ते उघडतो तर काय, माझा प्रोफाईल फोटो आणि त्यावर ‘बाईचा नाद’ असे लिहीले होते आणि त्याला दुसर्‍या महानगांनीही बेफाम लाईक ठोकलेल्या! हे सगळे पाहिल्यावर मी हादरलोच, बाईचा नाद! पंधरा वर्षापूर्वी थ्रील काय असते ते अनुभवायला म्हणून एका बाईचा नाद केला होता. असो! सुदैवाने सध्या ती बाई माझ्या लिखाणात तितकासा इंटरेस्ट घेत नाही म्हणून मी असे बिनधास्त लिहू शकतो. त्याबद्दल इथे जास्त लिहीणे उचित नाही.
वास्तविक फेसबुकवर बरीच अॅप असतात. आपल्या कुठल्यातरी मित्रांने त्या अॅपचा पराक्रम पाहिलेला असतो आणि तो त्याच्या वॉलवरही शेअर केलेला असतो. मग काय, क्लिक करायला आयतीच लिंक मिळाल्यावर आपण तिथल्या तिथेच त्याच्याच फोटोवर क्लिक करून आपणही ट्राय मारतो. तसाच मी काल ट्राय मारला होता पण ट्राय मारून झाल्यावर जो काही पराक्रमाचा निकाल समोर आला होता तो फेसबुकवर शेअर करू का असे फेसबुकने विचारायला हवे होते. कदाचित विचारलेही असेल पण आपला निकाल काय आहे या उत्कंठेपोटी त्याकडे जास्त लक्ष न दिल्यामुळे माझा पराक्र्रम माझ्या वॉलवर शेअर होउुन मला लाईक मिळाल्या होत्या. ‘तुमच्यातला सर्वात वाईट गुण कोणता आहे?’ असा तो प्र्रश्न होता.
आता विषय निघालाच आहे तर आपण अजून काही उदाहरणे पाहू. एका अॅपमध्ये ‘कोणता हिंदी पिक्चरवाला डायलॉग तुम्हांला चपखल बसेल?’ म्हणून प्रोफाईल फोटो निवडायचा असतो. आपण लगेच आपला मस्तपैकी गॉगल वगैरे लावलेला प्रोफाईल फोटो शोधून काढतो. मग ते अॅप देव जाणे काय करते आणि आपल्यासाठी डायलॉग शोधून काढते ‘डॉन को पकडना मुश्किलही नही नामुमकिन है’. वास्तविक हा जो कोणी डॉन असतो त्याला सकाळी साठेआठला ठाण्याच्या एक नंबर प्लॅटफॉर्मवरची ठाण्यावरून सुटणारी लोकलही धडपणे पकडता येणार नाही. रस्ता क्रॉस करताना समोरून सायकलवरून एखादं कारटं जरी आडवं आलं तर डॉन त्याची धडक बसू नये म्हणून लाल सिग्नल लागल्यासारखा थांबतो. आणि हा डॉन पोलिसांना गुंगारा देणार! तात्पर्य काय? हे फार सिरीयस घेउु नये आणि हे सगळं करत असताना फेसबुकवर शेअर तर झाले नाही ना, हे डबल चेक करावे.
माझ्या एका अमराठी मित्राने ‘तुम्हांला लोक काय समजतात?’ या गंमतीला आजमावले होते. बर्‍याच लोकांना ‘चिकना हिरो’, ‘चांगला गडी’ वगैरे येते पण त्याला ‘एक्स त्या’ असे उत्तर आले होते आणि तो “मराठीत ‘एक्स त्या’ म्हणजे काय?” हे चेहर्‍यावर कमालीचा मासूमपणा आणून भर मिटींगमध्ये विचारत होता. मी त्याला ‘तात्या’ असे सांगून वेळ मारून नेली होती. (‘एक्स त्या’ ही एक शिवी आहे. विषेश करून मुंबईत हिचा जास्त प्रमाणात वापर होतो. कॉलेजमधल्या मंडळीनी तर या शब्दाला एवढे बोथट केले आहे की एखादे टोपणनाव असल्याप्रमाणे ते मित्राला या शिवीने हाक मारतात.)
तात्पर्य : विमानात सुचना देतात त्याप्रमाणे केबिन प्रेशर कमी झाल्यास दुसर्‍याला मास्क लावण्याआधी तो स्वत: लावा (आणि मग बाकीच्या हव्या त्या गावक्या करा) तसे फेसबुकवर कोणतीही अॅप्स ट्राय करण्याआधी स्वत: निकाल तपासा आणि समाधानकारक असेल तरच दुनियेला दाखवा नाहीतर फेसबुक तुम्हांला ‘तात्या’ बनवल्याशिवाय रहाणार नाही.
©विजय माने : हसरी उठाठेव
पुढील विनोदी लेख वाचण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करून फेसबुकवरील ‘हसरी उठाठेव’ हे पेज लाईक करा.
