ऑफिसची पार्टी होती म्हणून मी मित्रांसोबत बारमध्ये गेलो होतो. तसा मी घेणार्‍यातला नाही पण आपण नसल्याने कुणाचा हिरमोड होत असेल तर मी त्यांच्याबरोबर जातो आणि त्यांना सोबत करतो. ते पितात आणि मी त्यांची चढलेली पहात बसतो. तशाच भावनेने त्यांच्याबरोबर गेलो. आत पाऊल टाकतो तर काय, टिपीकल बारमध्ये असतो तसा काळाकुट्ट अंधार होता. जागोजागी देवापुढे लावतो तसले छोटे बल्ब लावलेले दिसत होते. पण एकंदरीत सगळ्याच बारमध्ये लोडशेडिंग झाल्यासारखे असते. लख्ख दिवे लावले तर पटकन लोक ओळखू येतील आणि शेवटी त्याचा धंद्यावर विपरीत परिणाम होईल ही भीती असावी.
आमचे चौघेजण आधीच तिथे जाऊन बसले होते आणि आम्ही दोघे पाठीमागून गेलो. मी आमच्या भिडूंना शोधत होतो. एकतर तिथे मोठाले आरसे लावल्यामुळे गर्दी झाल्यासारखी वाटत होती. ज्याठिकाणी जाणे उचित नसते त्याठिकाणी गेल्यावर सगळे लोक आपल्याकडे पहातात असा माझा एक अनुभव आहे. जाऊन बसतोय की नाही इतक्यात “काय पाहिजे?” म्हणून वेटर आला.
“दोन किंगफिशर स्ट्राँग, एक स्मर्नऑफ और एक ब्लेंडर्स प्राईड.”
“और कोल्ड्रींक में क्या साब?”
“सोडा और स्प्राईट.”
थोडया वेळाने साहित्य आले. सोबत चणे, शिजवलेले शेंगदाणे आणि पापडही आले. बाटल्या फुटल्या, पेग तयार होऊ लागले. दिन्याने एक ग्लास भरून माझ्यासमोर ठेवला “हा तू घे.”
“मी कधी घेतो का?”
“मग कशाला आला आहेस?” एरव्ही हा मऊ असतो पण आमच्या आधी इथे येऊन ह्याने दोन पेग मारले होते म्हणून ही भाषा. उतरली की पुन्हा मऊ!
“तू बोलवलंयस म्हणून.”
“आम्ही पिण्यासाठीच बोलावलंय.”
“मग प्या की तुम्ही.”
माझे उत्तर दुर्लक्ष करून त्याने प्रतिप्रश्न केला, “पण काय रे, तू एकदा बियर पिला आहेस ना?”
“हो.”
“कधी?”
“एकोणिसशे नव्व्यानवच्या एकतीस डिसेंबरला.”
“मग आत्ता पण घे की.”
“नको रे. चवच नसते त्याला.”
“चवीला काय करायचंय?”
“चवीला काय करायचंय? अरे बाबा बियर ही मधासारखी गोड असते अशी माझी कित्येक वर्षे समजूत होती. एकतीस डिसेंबर नव्व्यानवला ती फोल ठरली. पहिला घोट घेतला ते केवळ समोर दुसरा माणूस बसला होता त्यामुळे घशात घालावा लागला. नाहीतर अक्षरश: त्याच्यावर फवारणी झाली असती.”
तेेवढयात दिन्या म्हणाला, “घे रे मी नाही कुणाला सांगणार.”
“अरे मला खरंच प्यायची नाही.”
“मला लाजू नकोस.”
“तुला लाजायला तू कोण?”
“चल जाऊदे. प्यायलादेखील दम लागतो दम.”
त्याने सर्वांसमोर खुले चॅलेंज केल्यावर मला राग आला. पेय या गोष्टीचा मी मध्यंतरी थोडा अभ्यास करायचा प्रयत्न केला होता. व्होडका या पेयाचा शक्यतो वास येत नाही हे एका सर्वेक्षणात वाचल्याचे माझ्या लक्षात होते. दिन्याची आज जिरवायचीच म्हणून समोरचा भरलेला पारदर्शी ग्लास उचलला आणि लिंबुसरबतासारखा एका दमात रिकामा केला. भूत दिसल्यासारखा दिन्या माझ्याकडे बघायला लागला.
“अरे, व्होडका होता तो.”
“महिताय रे. दुसरा पेग बनव.”
मी बेफिकीरीने बोलून गेलो. आता ह्याला नीट घरी नेऊन सोडायला हवं हे त्यानं निश्चित केले असावे. व्होडका मस्त असतो. इतका की, मलाही पटत नव्हते, अर्धी बाटली मी एकट्याने संपवली. पार्टी आणि माझा आक्रमकपणा पाहून मला सगळे बॅचलर असणार्‍या आणि ऑफिसच्या कॉलनीत रहाणार्‍या मित्राच्याच घरी झोप म्हणत होते. पण मी पडलो कुटुंबवत्सल माणूस! दिन्या काय असाच आहे. त्याच्या लग्नाचा पत्ता नाही त्यामुळे इकडेतिकडे हुंदडत असतो आणि सावंताला फुकटात मिळाली की कुठेही पडतो. आम्ही पडलो हरिश्चंद्राच्या वंशातले!
मी घरी जाणार म्हटल्यावर त्यांनी मला घाबरवायला सुरवात केली. तोंडाचा वास वगैरे येईल म्हणून सांगायला लागले. मी दिन्या आणि सावंताच्या तोंडावर फुंकून तोंडाला व्होडक्याचा सुवास येत नाही हे कन्फर्म केले आणि मग घरी जायला निघालो. चालचलनात काहीही फरक जाणवला नाही. नीट चालत स्टेशवर गेलो.
लोकल पकडून द्यायला दिन्या सोबत आला होता पण त्याची काहीही मदत न घेता आलेली ट्रेन पकडली. काहीच गर्दी नव्हती. म्हणजे उभा रहायला जागा मिळाली. लोकलने स्टेशन सोडले, मी ही दोन सीटमध्ये जी रिकामी जागा असते तिथे सेट झालो. एकाने मला नमस्कार केला. आता हा कोण ओळखीचा म्हणून मी विचार करू लागलो तेवढ्यात त्याने दुसर्‍यांदा नमस्कार केला. अशावेळी कोडगेपणा बरा दिसणार नाही म्हणून प्यायलेलो असूनही मी ही त्याला हात जोडून नमस्कार केला तर तो विचित्र नजरेने माझ्याकडे बघायला लागला. नंतर काय झाले कुणास ठाऊक, सगळ्यांनीच मला नमस्कार केले. मी माझ्या डोक्यावर ऋषीमुनींप्रमाणे जटा वगैरे तयार झाल्या आहेत की काय ते तपासले. तसे काहीच नव्हते. तेवढ्यात लोकल थांबल्याचा फायदा घेऊन माझ्या मागे कोण महापुरुष आहे काय ते मी वळून पाहिले त्यावेळी मला खिडकीतून मंदिर दिसले. एवढा छोटासा घोटाळा सोडला तर बाकी काही विषेश झाले नाही.
स्टेशनवर उतरून रिक्षा करून घरी गेलो. तो ही भला माणूस निघाला. त्याने तर सोसायटीच्या गेटलाच रिक्षा आणून लावली. यायला बराच उशिर झाला होता. हिला फोनवरून पार्टीत आहे, जेवणासाठी वाट पाहू नकोस म्हणून सांगितले होते. रिक्षातून उतरलो आणि बिल्डिंगला लिफ्ट नसल्याने पायर्‍या चढायला सुरवात केली. एकापाठोपाठ तीन मजले गेले. खूप गरम होत होते.
पायर्‍या चढत घामाघुम होऊन धाप लागलेली. एकदाचा घराच्या दरवाजासमोर आलो आणि दरवाजावरची बेल वाजवली. आतून काहीही रिस्पॉन्स नाही. तेवढ्यात खूप गरम होतंय म्हणून मी शर्टाची बटने काढायला सुरवात केली. पुन्हा बेल वाजवल्यावर मात्र हिने दरवाजा उघडला. माझी शर्टाची सगळी बटने काढून झाली होती आणि मोकळा शर्ट ब्लेझरसारखा अंगात लोंबत होता. रात्रीचे बरेच वाजले होते, त्यामुळे कुठली वहिनी बाहेर येण्याचा संभव नव्हता म्हणून मी शर्टाची बटने काढण्याचे धाडस केले होते. त्यात अजून तोंडाचा वास नको म्हणून सुगंधी सुपारी खाल्ली होती. मला तसा उघडा बघितल्यावर बायको दचकलीच. मला घरात यायला रस्ता देऊन ती विस्फारलेल्या नजरेने माझ्याकडेच बघत उभी राहिली.
मी घरात आल्यावर गळ्यातली बॅग बाजूला ठेवली आणि बूट काढायला सोफ्यात बसलो. ती संशयाने माझी बॉडी लँगवेज स्टडी करत होती. मी शांतपणे बूट काढून बाजूला सरकवले आणि पहिला प्रश्न आला, “काय, घेऊन आला काय तुम्ही पण?”
“हो. एक पेग घेतला आहे.” प्यायलो असलो तरी माझ्यातला हरिश्चंद्र जागाच होता.
पण तिला पटले नाही. पिणार्‍यासारखा बोलण्याचा तोल सुटणे, अंगाला झोले देत चालणे, तोंडाची एक विशिष्ट हालचाल होणे, उगाचच हसणे यातले काहीही झाले नाही. मी शर्टाची बटने तर काढलीच होती, मग ब्लेझरसारखा तो शर्ट अंगातून काढला आणि हातपाय धुवायला गेलो. ही लगेच माझ्यामागे बाथरुमपर्यत आली.
“तुम्ही खरंच पिऊन आला आहात?”
“ओळखतही नाही ना? नुसता एकच पेग घेतला आहे.”
“खरं सांगा.”
“हो गं.” मी कूल डुडसारखा हसत म्हणालो. माझे डोळे कदाचित लाल झाले असावेत. तिने अचानक रडायलाच सुरवात केली.
“मी तुमच्याकडून ही अपेक्षा केली नव्हती.”
“कसली?” माहित असूनही संवाद चालू ठेवावा म्हणून मी विचारले.
बायकोच्या डोळयांतून पाण्याच्या धारा वाहू लागल्यावर मला गोंधळल्यासारखे झाले. लग्न झाल्यावर निरोपाचा गदारोळ झाला होता त्यानंतर बायकोला रडताना मी कधी पाहिलीच नव्हती. चिडलीच तर ती माझ्याशी बोलायची नाही पण असा अवतार मी पहिल्यांदाच बघत होतो. तशा परिस्थितीतही मला मौज वाटली.
साडीच्या पदराने डोळे पूसत तिने पुढे सुरवात केली, “मी काय विचार करून तुमच्याशी लग्न केले होते. तुम्ही असे असाल जर माहित असते तर एखाद्या दारु पिणार्‍या पोलिसाशीच लग्न केले असते.” बायको कधी कधी फ्रस्टेट झाली की पोलिस नवरा केला असता अशी सांगते. मला वैताग द्यायला लागली की तिला पोलिस नवराच पाहिजे होता असे माझ्याही मनात येते. पण प्रसंगाच्या गांभीर्याने मी गोंधळून गेलो. कधी नाही ते पिलो होतो. पण हिच्या डोके खाण्याने त्याचा काही एक फरक जाणवत नव्हता. तिच्या या इमोशनल ड्राम्याने माझी झटक्यात उतरली.
मागच्या आठवडयात मला खोकला झाला होता (हा एक लेकाचा कधी कधी होतो). बर्‍याच डॉक्टरांचा इलाज चालेना म्हणून आमच्या कामवालीने साहेबांना ब्रॅन्डी द्या म्हणून उपाय सांगितला होता. बायकोला पटत होते पण साहेबांना एकदा दिली की चटक लागेल म्हणून तिने दोन दिवस तसाच खोकला बरा होतो का याची वाट पाहिली. पण तो काही बरा होण्याचे लक्षण दिसेना. मग शेवटी नाईलाज म्हणून हिने मला सांगितले, “त्या कोपर्‍यावरच्या दुकानातून बॅ्रन्डीची बाटली घेऊन या.”
मी खूश होऊन विचारले, “बरं. कधी आणू?”
“आज नको काही. उद्या आणा. आणि ब्रॅन्डीच घेऊन या. दुसरी आणली तर बघा. मला माहित आहे ती कशी असते ती.”
“मी ऑफिसला गेल्यावर तू घरी काय पित बीत असतेस काय?”
“जिभेला काही हाड आहे का तुमच्या?”
“मग तुला काय ठाऊक गं ब्रॅन्डी कशी असते ती?”
“मला मावशीने सांगितले आहे त्या बाटलीला जाळी असते म्हणून.” मला त्या मावशीचा भयंकर राग आला. बर्‍याचजणांनी व्होडका चांगला असतो असे सांगितले होते. त्यामुळे मी एखादा व्होडका आणावा असा विचार करत होतो पण ह्या मावशीने सगळं सांगून ठेवलं होतं.
ती ब्रॅन्डीची न संपलेली बाटली घरातच होती. मी पिऊन आल्याचे हिला अजिबात आवडले नाही. मग मलाही काहीतरी धडा शिकवावा म्हणून ती म्हणाली, “थांबा मी पण पिते.” असे म्हणून तिने त्या ब्रॅन्डीच्या बाटलीला हात घातला आणि एका ग्लासात ती ओतून घेतली. वेडीच आहे! खोकला झाला त्यावेळी ब्रॅन्डीचा संबंध आला होता त्यावरून सांगतो, मला त्या ब्रन्डीत पाणी मिसळूनही एवढी बकवास लागत होती आणि ती तर नुसतीच नीट ब्रन्डी कोकम सरबतासारखी प्यायला निघालेली!
तिच्या हातातून हिसकावून घेऊन मी तो ग्लास बेसिनमध्ये ओतून दिला आणि घाबरून सगळी बाटलीही डस्टबिनमध्ये फेकून दिली. तिची आणि माझी भांडणे बघून बंडया आणि मनी रडायला लागली. रोज आम्ही असे भांडत नव्हतो आणि आज अचानक आपल्या पप्पांना काय झाले ते त्या बिचार्‍यांना कळेना. हिने पुन्हा ड्रामा सुरु केला.
“तुमच्याशी लग्न करून मी फसले.”
“अगं, आज पहिल्यांदा प्यायलो आहे. पुन्हा नाही पिणार.”
“पण आतादेखील का प्यायला ते सांगा. आपल्यामागे बायका पोरं आहेत हे पिताना नाही का लक्षात आलं?”
मी गप्प बसलो. चूक असल्यावर ते आपोआपच होतं. म्हणजे मान खाली जाते आणि शरीर हालचाल करायचं विसरून जातं.
हिला अचानक काय झालं होतं, कळत नव्हतं. तिचं सुरुच होतं, “ग्लास हातात घेतल्यावर त्यात माझा आणि या पोरांचे चेहरे दिसले नाहीत का तुम्हांला?”
ती काहीही विचारत होती. मला खरं म्हणजे त्यावेळी त्यांचा चेहरा दिसला नव्हता पण ती असं म्हणाल्यावर मी मनातल्या मनात चित्र तयार करून पाहिले. ग्लासात तिचा, बंडया आणि मनीचाही चेहरा दिसल्यावर पुन्हा मौज वाटली.
“आणि येताना कसे आलात?”
“टे्रनने.”
“ते माहित आहे हो. बसस्टॉपवरून कसे आलात? डुलत नाहीत आला ना?”
“नाही गं. च्यायला मी काय एवढा पिलो नाही डुलत यायला.”
“कुणी पाहिलं नाही ना तुम्हांला? नाहीतर सगळे बोलायचे ह्या बाईचा नवरा पिऊन आलेला म्हणून. सोसायटीत तुम्हांला नाही, पण आम्हांला ओळखतात. हे जातात सकाळी ऑफिसला, दिवसभर आम्हांला रहायचं असतं इथं.”
आणि त्याच वेळी मी ठरवले, पुन्हा कधीही, अगदी कधीही… घेतली तर चुकूनही घरी यायचे नाही.
पुन्हा कधीही प्यायचे नाही या बोलीवर पोरांच्या शपथा घेऊन वाद मिटला आणि पाचच मिनीटांत मी घोरायला लागलो.
…
क्रमश:
©विजय माने, ठाणे.
